SİVAS İLİNDE TELKÂRİ İŞLEMECİLİĞİ VE SON TEMSİLCİLERİNDEN NİYAZİ ARSLANHAN’IN ÇALIŞMALARI

Anadolu'daki çeşitli medeniyetlere ait gümüş işçiliği ile hazırlanan eşyalar, işçiliğinin tarihinin milattan öncelere kadar gittiğini göstermekte, o dönem insanlarının kültürlerini, sosyo-ekonomik durumlarını, yaşam tarzlarını, zevklerini ve kültürlerarası etkileşimlerini ortaya koymaktadır. Türk Orta Asya'da yayılmaya başlamış, Anadolu'da İslamiyet birlikte altın kullanımı artmış, Anadolu Selçuklu Osmanlı dönemlerinde önemini korumuştur. Osmanlıların Balkan toprakları üzerindeki hâkimiyetini kaybetmesinden sonra burada yaşayan halk Sivas gibi Anadolu'nun yerlerine yerleşerek kültür sanatlarını da beraberinde getirmişlerdir. Bu bölgelere yerleşen göçmenler arasında ustalarının bir kısmının atalarının zanaatkâr olduğu bilinmektedir. 1950'li 1960'lı yıllarda Sivas'ta sayısı yüzden fazla iken, birçoğu İstanbul'a veya yurt dışına giderek mesleği bırakmıştır. Günümüzde ilinde kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerden biri olan gümüşçülükle uğraşan birkaç usta bulunmaktadır. Telkâri için kullandığı malzeme İstanbul Kapalıçarşı'dan getirtilen gümüşü ocaklarda eriterek tele dönüştürülmektedir. Tarak, kerpeten, ikili, kancalı, zarlı hendek takımları geleneksel malzemeler kullanılarak vav, sim, damla, mekik dolgu teknikleri formlar oluşturulmaktadır. Formların oluşturulmasında tarak, çifte, çengel, zar heşdek takımı kullanılmaktadır. Boraks, lehim teneker yardımıyla son şekli verilen kolye, yüzük, bileklik, kalem, kutu parçalar top iğne dolabında temizlenir parlatılır. Geleneksel yöntemlerle yapılması oldukça zahmetli telkâri sanatı teknolojiye yenik düşer, ürün çeşitliliği artar ancak maliyetlerden dolayı talep azalır. çalışmayı yapmaktaki amacımız Sivas’ta nalbantlık, bıçakçılık çubukçuluk zamana şartlara düşen sanat mesleklerin tarihçesini bugünkü durumunu araştırmak ustalarını tanıtarak gelecek nesillere aktarmaktır.